| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym są sprawy frankowe? | Sprawy frankowe dotyczą sporów prawnych związanych z kredytami hipotecznymi indeksowanymi lub denominowanymi do franka szwajcarskiego. |
| Jakie są najnowsze orzeczenia TSUE dotyczące kredytów we frankach szwajcarskich 2025? | TSUE wydał wyroki potwierdzające ochronę konsumentów, m.in. o nieważności nieprecyzyjnych klauzul waloryzacyjnych i prawie do zawieszenia spłaty rat. |
| Co oznacza specustawa frankowa 2025 dla posiadaczy kredytów CHF? | Specustawa ma przyspieszyć rozstrzyganie sporów, wprowadzić mediacje oraz uprościć procedury grupowe dla kredytobiorców frankowych. |
Tysiące Polaków zaciągnęło w pierwszych dekadach XXI wieku kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich, nie przewidując trudności finansowych wynikających z gwałtownych zmian kursu tej waluty. Problem ten przekształcił się w masową falę sporów sądowych, które w 2025 roku nadal angażują polskie sądy i konsumentów. Czy istnieje realna możliwość wyjścia z tej sytuacji? Sprawy frankowe, ich uwarunkowania prawne oraz rola Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) stanowią dziś kluczowy element debaty publicznej i legislacyjnej. W artykule przedstawiamy genezę tych sporów, najnowsze orzeczenia TSUE oraz znaczenie planowanej specustawy frankowej.
Geneza i istota sporów frankowych
Kredyty hipoteczne denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego zdobyły popularność w Polsce na przełomie lat 2000-2008, gdy niskie oprocentowanie i stabilna waluta zachęcały do zaciągania zobowiązań w CHF. Umowy te charakteryzowały się mechanizmem waloryzacji, który polegał na przeliczaniu rat i salda zadłużenia według kursu franka. Jednak po kryzysie finansowym i wzroście kursu CHF wobec złotego wielu kredytobiorców stanęło przed poważnymi problemami finansowymi.
Głównym problemem prawnym były tzw. klauzule abuzywne – niedozwolone postanowienia umowne naruszające prawa konsumentów. Dotyczyły one przede wszystkim niejasnego sposobu ustalania kursu wymiany czy jednostronnej zmiany warunków przez banki. W efekcie konsumenci tracili możliwość oceny ryzyka i byli narażeni na nadmierne obciążenia finansowe. To właśnie te aspekty stały się podstawą do wniesienia licznych pozwów przeciwko bankom[1][18].
W 2025 roku głównym pytaniem pozostaje, czy banki miały prawo samodzielnie kształtować zasady indeksacji oraz jak skutecznie dochodzić swoich roszczeń przed sądami i instytucjami europejskimi.
Rola TSUE w sprawach frankowych
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odegrał fundamentalną rolę w kształtowaniu standardów ochrony konsumentów posiadających kredyty we frankach. W latach 2023-2025 TSUE wydał kilka kluczowych orzeczeń, które zmieniły dotychczasową praktykę sądową w Polsce oraz wpłynęły na strategię banków.
Wyrok z 15 czerwca 2023 roku (sygn. C-520/21) ustanowił zasadę, że po uznaniu umowy za nieważną bank może dochodzić zwrotu jedynie kapitału wraz z ustawowymi odsetkami od wezwania do zapłaty. Jednocześnie konsument zachowuje prawo do odszkodowania za szkody poniesione wskutek nieuczciwych praktyk[5][12]. To orzeczenie otworzyło drogę do licznych roszczeń odszkodowawczych.
Kolejne ważne rozstrzygnięcie to wyrok z 15 czerwca 2023 roku (C-287/22), który potwierdził prawo kredytobiorców do zawieszenia spłaty rat na czas trwania postępowania sądowego. Polska praktyka rozszerzyła tę ochronę także na odsetki karne[10][14].
W maju 2024 roku TSUE zakazał bankom blokowania środków należnych konsumentom na podstawie prawa zatrzymania, co umożliwiło natychmiastową egzekucję korzystnych wyroków[11][12]. Najnowszy wyrok z maja 2025 roku (C-324/23) podkreślił, że restrukturyzacja banku nie może ograniczać praw konsumentów do skutecznej ochrony sądowej[15][17].
Statystyki i aktualne trendy w sprawach frankowych
Dane statystyczne za pierwszy kwartał 2025 roku pokazują zdecydowaną przewagę korzystnych rozstrzygnięć dla kredytobiorców. Spośród ponad czterech tysięcy rozpatrzonych spraw aż 97,5% zakończyło się wyrokiem na korzyść klientów banków[16]. Średni czas trwania procesu to około półtora roku w pierwszej instancji oraz dodatkowo około czternastu miesięcy w apelacji, choć w niektórych rejonach kraju procesy przebiegają szybciej.
Zauważalny jest wzrost liczby ugód bankowo-konsumenckich – tylko w I kwartale 2025 roku zawarto ponad pięćset porozumień opartych głównie na mechanizmie „odfrankowienia”. Ten proces polega na przekształceniu kredytu we frankach na złotówki przy usunięciu niedozwolonych klauzul[6][17]. Banki takie jak Millennium Bank wykazują wzrost rentowności mimo konieczności tworzenia rezerw na potencjalne zobowiązania związane ze sprawami frankowymi[17].
Procesowa strona spraw frankowych
Procedura prowadzenia spraw frankowych jest wieloetapowa i wymaga precyzyjnego przygotowania dokumentacji oraz znajomości prawa konsumenckiego. Pierwszym etapem jest analiza umowy pod kątem obecności klauzul abuzywnych – jest to krytyczny moment decydujący o dalszej strategii postępowania[3][18].
Następnie składany jest pozew o unieważnienie umowy lub jej części, co wiąże się z kosztami sądowymi zwiększonymi od 2024 roku do około tysiąca złotych dla konsumenta[2][13]. W trakcie procesu możliwe jest zabezpieczenie roszczeń poprzez zawieszenie spłat rat – rozwiązanie stosowane skutecznie w blisko dziewięćdziesięciu procentach przypadków[4][14].
Po uzyskaniu korzystnego wyroku następuje etap egzekucji – konieczne jest złożenie odpowiednich wniosków o zabezpieczenie zwrotu nadpłat czy ustanowienie hipoteki odwrotnej, co wymaga współpracy z organami egzekucyjnymi i notarialnymi[3][16]. Złożoność procesu powoduje, że wsparcie prawne jest często niezbędne dla osiągnięcia pozytywnego rezultatu.
Nowe regulacje prawne: specustawa frankowa 2025
Aby usprawnić rozstrzyganie ogromnej liczby spraw frankowych, rząd planuje wdrożenie specjalnej ustawy – tzw. specustawy frankowej – przewidzianej na drugą połowę 2025 roku. Główne cele projektu to skrócenie czasu procesów oraz ograniczenie kosztów poprzez:
– Wprowadzenie uproszczonej procedury grupowej dla podobnych umów.
– Automatyczne zawieszenie obowiązku spłaty rat od momentu wniesienia pozwu.
– Obowiązkową mediację jako etap poprzedzający postępowanie sądowe[13][14].
Mimo że projekt spotkał się z krytyką części środowiska prawniczego wskazującego na ryzyko naruszenia niezależności sądów, to jednak wydaje się odpowiedzią na skalę problemu – w połowie 2025 roku liczba toczących się postępowań przekraczała ćwierć miliona[14][16]. Specustawa może stać się przełomem dla posiadaczy kredytów indeksowanych do CHF.
Wnioski i rekomendacje dla posiadaczy kredytów we frankach
Dzięki najnowszym orzeczeniom TSUE oraz nadchodzącym zmianom legislacyjnym sytuacja osób zadłużonych we frankach staje się coraz bardziej korzystna. Mimo to konieczna jest świadomość proceduralna i szybkie działanie ze strony konsumentów.
Zaleca się rozważenie przystąpienia do postępowań grupowych, które pozwalają zmniejszyć koszty procesowe i zwiększyć siłę negocjacyjną wobec banków. Alternatywą wobec pełnego unieważnienia umowy może być mechanizm odfrankowienia, który eliminuje abuzywne klauzule bez konieczności długotrwałych sporów[6].
Ważnym elementem jest również składanie wniosków o zabezpieczenie roszczeń już na etapie przygotowania pozwu – zabezpieczenie to chroni przed dalszym pogorszeniem sytuacji finansowej klienta podczas trwania procesu[4][14].
Mimo presji ze strony sektora bankowego, który nadal podejmuje działania prawne mające na celu ograniczenie skutków orzeczeń TSUE, bilans korzyści przesuwa się zdecydowanie ku stronie konsumentów[17][19]. Warto więc dokładnie przeanalizować swoją umowę i skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej lub doradczej.
Sprawy frankowe pozostają skomplikowaną materią prawną i finansową, jednak dzięki silnemu wsparciu ze strony TSUE oraz nowym rozwiązaniom legislacyjnym istnieją realne możliwości obrony interesów konsumentów poszkodowanych przez nierzetelne praktyki bankowe.
