| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest rozliczenie frankowe? | Proces zwrotu nadpłaconych środków i rozliczenia wzajemnych roszczeń po wygranej sprawie kredytowej frankowej. |
| Jakie są główne metody rozliczenia z bankiem w 2025? | Porozumienie kompensacyjne oraz oświadczenie o potrąceniu – dwie podstawowe drogi rozliczenia frankowego. |
| Co oznacza unieważnienie umowy kredytu frankowego? | Umowa jest traktowana jak nigdy niezawarta, bank zwraca wpłacone środki z odsetkami, a kredytobiorca zwraca jedynie kapitał. |
Czy właśnie wygrałeś sprawę frankową i zastanawiasz się, jak prawidłowo rozliczyć się z bankiem? Rok 2025 przynosi przełomowe zmiany prawne dotyczące kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego. Wprowadzenie specustawy frankowej znacząco upraszcza i przyspiesza proces rozliczeń między konsumentami a instytucjami finansowymi. W niniejszym przewodniku omówimy wszystkie najważniejsze aspekty nowego porządku prawnego, mechanizmy rozliczeniowe oraz praktyczne wyzwania, które stoją przed osobami korzystającymi z kredytów frankowych.
Kontekst prawny: Specustawa frankowa 2025
W II kwartale 2025 roku weszła w życie specustawa frankowa, której celem jest usprawnienie postępowań sądowych i polubownych rozliczeń między bankami a kredytobiorcami. Ustawa wprowadza kilka kluczowych zmian – przede wszystkim wstrzymanie obowiązku spłaty rat na czas trwania procesu sądowego oraz uproszczoną procedurę potrącenia wzajemnych roszczeń. Ponadto, specustawa nakłada obowiązek podjęcia mediacji przed skierowaniem sprawy do sądu, co ma zwiększyć efektywność i zmniejszyć obciążenie wymiaru sprawiedliwości.
Dane Ministerstwa Sprawiedliwości pokazują, że liczba spraw frankowych stale rośnie. W 2024 roku wpłynęło ponad 57 tysięcy nowych pozwów, a aktywnych kredytobiorców dotkniętych problematyką frankową jest niemal 900 tysięcy. Nowe przepisy mają skrócić średni czas oczekiwania na wyrok z ponad dwóch lat do około półtora roku. To istotna zmiana dla osób oczekujących na rozstrzygnięcie swoich sporów finansowych.
Mechanizmy rozliczeniowe: Dwie ścieżki postępowania
Porozumienie kompensacyjne
Porozumienie kompensacyjne to dwustronna umowa zawierana pomiędzy kredytobiorcą a bankiem. Polega na ustaleniu salda wzajemnych należności – kwoty wpłaconych rat przez konsumenta oraz kapitału do zwrotu przez niego bankowi. Dokument ten powinien precyzyjnie określać wszystkie składniki finansowe, w tym prowizje czy ubezpieczenia powiązane z kredytem. Kluczowym elementem jest także zapis o zwolnieniu hipoteki i wykreśleniu danych z Biura Informacji Kredytowej (BIK), co zabezpiecza interesy konsumenta po zakończeniu sporu.
Należy jednak zachować ostrożność – banki często próbują zawrzeć w porozumieniach niekorzystne dla klienta klauzule, takie jak wyłączenie odsetek za opóźnienie czy ograniczenie dalszych roszczeń. Przykład ze sprawy przeciwko Bankowi Millennium pokazał, że nawet jeśli bank próbuje pominąć naliczanie odsetek, sąd może zasądzić ich wypłatę na rzecz kredytobiorcy. Dlatego przed podpisaniem porozumienia warto skonsultować dokument z prawnikiem specjalizującym się w prawie bankowym.
Oświadczenie o potrąceniu
Oświadczenie o potrąceniu stanowi jednostronne działanie kredytobiorcy polegające na kompensacie swoich roszczeń względem banku bez konieczności zawierania ugody. W praktyce oznacza to wystawienie pisma wskazującego wysokość kapitału do zwrotu oraz sumę wpłaconych rat wraz z naliczonymi odsetkami ustawowymi. Aktualna stopa procentowa wynosi około 11,25% rocznie i jest naliczana od momentu wniesienia pozwu.
Procedura złożenia takiego oświadczenia jest elastyczna – można to zrobić osobiście w oddziale banku, przesłać pocztą lub załączyć do reklamacji. Jeśli bank nie odniesie się do dokumentu w określonym terminie, będzie to podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej. Ta metoda jest szczególnie polecana osobom chcącym szybko zakończyć spór bez długotrwałych negocjacji.
Skutki prawne unieważnienia umowy
Unieważnienie umowy kredytu frankowego oznacza jej traktowanie jako nigdy nie zawartej. Konsekwencją tego jest obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń: konsument oddaje wyłącznie kapitał pożyczony od banku, natomiast bank musi zwrócić wszystkie wpłacone przez klienta raty wraz z odsetkami ustawowymi za okres korzystania ze środków.
Dla zobrazowania: jeśli kwota pożyczki wynosiła 300 tys. złotych, a klient wpłacił w sumie 450 tys., to po odjęciu kapitału zostaje mu ponad 150 tys. zł plus naliczone odsetki za czas opóźnienia spłaty – często przekraczające kilkadziesiąt tysięcy złotych. Uchwała Sądu Najwyższego (III CZP 25/22) jednoznacznie potwierdziła, że bank nie może żądać wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, co eliminuje argumenty o „nieuzasadnionym wzbogaceniu” klienta.
Wyzwania praktyczne: BIK, hipoteka i podatki
Wyrejestrowanie z BIK i hipoteki
Po zakończeniu procesu rozliczeniowego konieczne jest usunięcie wpisów dotyczących kredytu z Biura Informacji Kredytowej oraz wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości. Bank ma obowiązek wydać tzw. list mazalny umożliwiający dokonanie tych formalności. Jeśli instytucja finansowa opóźnia się lub odmawia współpracy, konsument może wystąpić do sądu wieczystoksięgowego o nakaz wykreślenia hipoteki.
Obowiązki podatkowe po zwrocie środków
Zwrócone przez bank środki podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym (PIT-36), co wynika z interpretacji Ministerstwa Finansów. Odsetki ustawowe naliczone od nadpłat traktowane są jako przychód z kapitałów pieniężnych i opodatkowane stawką 19%. W 2025 roku trwają prace nad rozszerzeniem zwolnień podatkowych na całość świadczeń związanych ze sprawami frankowymi, jednak na razie obowiązuje standardowa interpretacja fiskusa.
Trendy w orzecznictwie i strategie banków
Korzystna linia orzecznicza dla frankowiczów
Lata 2024–2025 przynoszą korzystną linię orzeczniczą dla osób posiadających kredyty indeksowane do franka szwajcarskiego. Według statystyk aż 97% spraw kończy się wyrokiem korzystnym dla konsumenta. Kluczowe znaczenie miała uchwała Sądu Najwyższego potwierdzająca nieważność klauzul waloryzacyjnych oraz orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE eliminujące ograniczenia dotyczące pomniejszania roszczeń frankowiczów o „korzyść z kapitału”.
Nowe strategie banków wobec przegranych spraw
Sektor bankowy adaptuje swoje działania do zmieniającej się rzeczywistości prawnej. Coraz częściej instytucje rezygnują z apelacji po przegranych rozprawach pierwszej instancji, aby ograniczyć koszty procesowe. Jednocześnie pojawiają się wezwania do zwrotu kapitału kierowane do klientów niepodjętych wcześniej działań prawnych oraz propozycje ugód zawierających niekorzystne dla konsumenta zapisy podatkowe.
Podsumowanie: Jak przygotować się do rozliczenia?
Aby skutecznie przeprowadzić rozliczenie frankowe w 2025 roku, warto pamiętać o kilku kluczowych krokach:
Po pierwsze – zgromadź pełną dokumentację kredytową wraz z wyrokami sądowymi i wyciągami potwierdzającymi spłaty rat. Po drugie – dokonaj precyzyjnego obliczenia salda uwzględniając odsetki ustawowe od momentu wniesienia pozwu. Po trzecie – zdecyduj się na metodę rozliczenia: porozumienie kompensacyjne lub jednostronne oświadczenie o potrąceniu. Po czwarte – skonsultuj wszystkie dokumenty ze specjalistą prawnym by uniknąć pułapek formalnych lub niekorzystnych zapisów umownych. Po piąte – dopilnuj wykreślenia hipoteki i aktualizacji danych w BIK oraz zadbaj o poprawne rozliczenia podatkowe zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Dzięki nowej specustawie frankowej oraz korzystnemu orzecznictwu pozycja kredytobiorców jest silniejsza niż kiedykolwiek wcześniej. Wiedza i precyzyjne działania dają realną szansę na odzyskanie kontroli nad własnymi finansami i uzyskanie satysfakcjonującego rozstrzygnięcia sporu z bankiem.
