Ugoda czy proces frankowiczów w 2025: kluczowe różnice i co naprawdę się opłaca

Kontekst historyczny i obecna sytuacja frankowiczów

Kredyty denominowane we frankach szwajcarskich stały się popularne w Polsce na początku XXI wieku ze względu na niskie oprocentowanie waluty. Jednak brak odpowiednich zabezpieczeń przed ryzykiem kursowym oraz obecność klauzul abuzywnych w umowach doprowadziły do masowego wzrostu sporów prawnych. Do roku 2025 problem dotyczy już przede wszystkim pozostałych aktywnych kredytów, ponieważ ponad 400 tysięcy umów zostało już spłaconych lub unieważnionych przez sądy lub ugody.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał w ostatnich latach kluczowe orzeczenia, które ułatwiły frankowiczom skuteczną walkę w sądach. W rezultacie banki coraz częściej rezygnują z apelacji, aby uniknąć narastających odsetek za zwłokę. W pierwszym kwartale 2025 roku odnotowano rekordową liczbę prawie 16 tysięcy wyroków, z czego aż 97% było korzystnych dla kredytobiorców. Jednocześnie planowane zmiany proceduralne mają skrócić czas rozpatrywania spraw nawet o rok, co wpływa na decyzje frankowiczów dotyczące wyboru między ugodą a procesem.

Ugoda frankowa: mechanizm i korzyści

Ugoda frankowa to forma porozumienia zawieranego pomiędzy kredytobiorcą a bankiem, która umożliwia szybkie rozwiązanie sporu bez konieczności długotrwałego procesu sądowego. W praktyce polega zazwyczaj na przewalutowaniu kredytu po korzystnym kursie lub częściowym umorzeniu zadłużenia. W roku 2025 największe banki, takie jak mBank, PKO BP czy Millennium, oferują ugody obejmujące zwrot pełnej nadpłaty kapitału lub znaczące obniżenie salda zadłużenia.

Zaletą ugód jest przede wszystkim szybkość – cały proces trwa zwykle od trzech do sześciu miesięcy. Umożliwia to stabilizację finansową poprzez eliminację ryzyka kursowego i przejście na raty stałe w złotych. Dodatkowo frankowicze unikają kosztów związanych z postępowaniem sądowym, takich jak opłaty procesowe czy honoraria pełnomocników.

Przykładowo, dla kredytu o wartości pół miliona złotych ugoda z umorzeniem około 40% długu może oznaczać redukcję zadłużenia do poziomu około 300 tysięcy złotych oraz zachowanie zdolności kredytowej umożliwiającej dalsze funkcjonowanie finansowe bez obaw o nagłe wzrosty rat.

Pułapki ugód frankowych

Pomimo licznych zalet ugody wiążą się z pewnymi istotnymi ograniczeniami. Po pierwsze, kwoty umorzonego zadłużenia traktowane są jako dochód i podlegają opodatkowaniu stawką 19%, co może znacznie obniżyć realne korzyści finansowe dla kredytobiorcy. Wyjątki od tej reguły wymaga spełnienia określonych warunków formalnych ustalonych przez Ministerstwo Finansów w grudniu 2024 roku.

Po drugie, zawarcie ugody wiąże się z rezygnacją z dalszych roszczeń wobec banku, w tym zwłaszcza z dochodzenia odsetek ustawowych czy innych rekompensat finansowych. Zawierając ugodę, frankowicz zamyka sobie drogę do ewentualnego uzyskania korzystniejszych rozstrzygnięć w przyszłości.

Wreszcie podpisanie ugody ma charakter nieodwracalny – po jej zaakceptowaniu nie można już wszcząć postępowania sądowego dotyczącego tego samego kredytu. To ograniczenie jest szczególnie istotne wobec dynamicznie zmieniającego się orzecznictwa i ewolucji prawa konsumenckiego.

Proces o unieważnienie kredytu: szanse i wyzwania

Alternatywą dla ugody jest proces sądowy o unieważnienie umowy kredytowej denominowanej we frankach szwajcarskich. Podstawą takiego postępowania jest wykazanie obecności klauzul abuzywnych – czyli niedozwolonych postanowień umownych – które powodują, że umowa jest nieważna od samego początku. Typowe przykłady to niejasne zasady przeliczania rat walutowych czy jednostronne przerzucanie ryzyka kursowego na konsumenta.

W roku 2025 niemal wszystkie wyroki unieważniające opierają się właśnie na tych argumentach — aż około 96% spraw kończy się takim rozstrzygnięciem. Statystyki wskazują także na bardzo wysoką skuteczność: około 97% wyroków w I instancji jest korzystnych dla frankowiczów, a aż 99% z nich utrzymywanych jest w apelacji dzięki rezygnacji banków z dalszych odwołań.

Dzięki unieważnieniu kredytu możliwe jest odzyskanie nie tylko wpłaconego kapitału, ale również prowizji i odsetek – średnia wartość zwrotu przekracza często nawet 120-150% pierwotnego salda zadłużenia. Na przykład dla zadłużenia rzędu 300 tysięcy złotych suma zwrotu może osiągnąć kwotę ponad pół miliona złotych.

Proces sądowy krok po kroku

Procedura unieważnienia rozpoczyna się od analizy prawnej umowy pod kątem klauzul abuzywnych, co zwykle zajmuje kilka tygodni. Następnie składany jest pozew wraz z wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia – najczęściej zawieszenie spłat zobowiązania na czas trwania postępowania. Pierwsza rozprawa trwa zwykle od roku do dwóch lat, choć planowane zmiany mają ten czas skrócić nawet o połowę. Po wydaniu korzystnego wyroku następuje egzekucja zwrotu środków przez bank w terminie do trzydziestu dni.

Wyzwania procesu to przede wszystkim czas oczekiwania oraz konieczność poniesienia kosztów związanych z obsługą prawną i opłatami sądowymi. Jednak wysoka skuteczność oraz potencjalnie znacznie większe kwoty zwrotu sprawiają, że wiele osób decyduje się podjąć ten długofalowy wysiłek.

Porównanie finansowe: ugoda vs. unieważnienie

Aby lepiej zobrazować różnice między tymi dwiema ścieżkami rozwiązania problemu kredytowego we frankach, warto przeanalizować studium przypadku dotyczące hipotetycznego kredytu hipotecznego udzielonego w wysokości 600 tysięcy złotych przy kursie CHF/PLN wynoszącym dwie złote za franka:

Z powyższej analizy wynika, że proces sądowy generuje znacznie wyższe zwroty finansowe – nawet o ponad połowę więcej niż ugoda – jednak wymaga większego zaangażowania czasu i środków własnych oraz niesie ryzyko związane z wahaniami kursu waluty do momentu zakończenia sprawy.

Czynniki wpływające na wybór strategii

Dylemat „ugoda czy proces frankowiczów” zależy od wielu indywidualnych czynników:

Kiedy warto rozważyć ugodę?

Szybkie zakończenie sprawy będzie najlepszym rozwiązaniem dla osób potrzebujących pilnej likwidacji zadłużenia – np. przed sprzedażą nieruchomości lub zmianą sytuacji życiowej. Ugoda jest też bardziej opłacalna przy niższych kwotach kredytów (poniżej około 200 tysięcy złotych), gdy koszty procesu mogą przewyższyć potencjalne korzyści finansowe. Dodatkowo osoby starsze lub borykające się z problemami zdrowotnymi często preferują rozwiązania mniej stresujące i angażujące czasowo.

Kiedy zdecydować się na proces?

Dla właścicieli wysokich zobowiązań powyżej około 300 tysięcy złotych oraz tych posiadających umowy zawarte między rokiem 2006 a 2012 – okres charakteryzujący się największą liczbą klauzul abuzywnych – proces sądowy daje największą szansę na pełny zwrot środków wraz z odsetkami i prowizjami. Długi okres spłaty zwiększa wysokość roszczeń wobec banku, dlatego udział w postępowaniu może przynieść znaczące korzyści finansowe mimo konieczności poniesienia kosztów prawnych i czasowych.

Rola kancelarii prawnych: przykład z Lublina

Kancelarie specjalizujące się w obsłudze spraw frankowych stanowią ważny element wsparcia dla osób decydujących się zarówno na ugodę, jak i proces sądowy. Przykład kancelarii działającej w Lublinie pokazuje, że profesjonalna pomoc obejmuje darmową analizę umowy kredytowej pod kątem klauzul abuzywnych oraz ocenę szans na sukces w postępowaniu sądowym.

Prawnicy prowadzą negocjacje z bankami celem uzyskania korzystniejszych warunków ugód (często obejmujących zwrot nawet do 80% kapitału) oraz reprezentują klientów przed sądem za wynagrodzeniem sukcesowym wynoszącym zwykle od 10 do 15 procent odzyskanej kwoty. W regionie lubelskim obserwuje się wzrost liczby zainteresowanych sprawami frankowymi o około 20% w roku 2025, co świadczy o rosnącej świadomości prawnej mieszkańców oraz dostępności specjalistycznej pomocy prawnej.

Prognozy na lata 2025-2027

Zgodnie z opiniami ekspertów do końca dekady można spodziewać się kilku istotnych zmian na rynku rozwiązań frankowych:

Pierwszym trendem będzie dalsze upowszechnianie modelu ugód jako standardowego sposobu zakończenia sporów przez banki dążące do ograniczenia ryzyka finansowego i kosztów związanych z długotrwałymi procesami.

Liczba spraw sądowych ma systematycznie maleć – prognozuje się redukcję aktywnych postępowań ze względu na rosnącą liczbę zawieranych ugód oraz zmiany legislacyjne wspierające mediacje przed skierowaniem sprawy do sądu.

Nastąpi również rozwój alternatywnych metod rozstrzygania sporów, takich jak arbitraż czy obowiązkowe mediacje nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF), co ma usprawnić cały system i skrócić czas oczekiwania na rozstrzygnięcie.

Podsumowanie: co wybrać w 2025 roku?

Dla większości frankowiczów wybór między ugodą a procesem powinien być poprzedzony dokładną analizą indywidualnej sytuacji finansowej oraz prawnej. Proces sądowy pozostaje najbardziej opłacalny pod względem finansowym szczególnie przy wysok