Ugody frankowe 2025 – kluczowe pułapki i jak ich uniknąć przy negocjacjach z bankiem

Kredyty we frankach szwajcarskich od lat stanowią poważne wyzwanie dla tysięcy polskich kredytobiorców. W obliczu rosnących rat i zmiennego kursu waluty wiele osób poszukuje skutecznych sposobów na ograniczenie zadłużenia. Jednym z najczęściej rozważanych rozwiązań w 2025 roku pozostają ugody frankowe – propozycje porozumień z bankami mające na celu restrukturyzację zobowiązań. Jednak czy zawarcie takiej ugody jest rzeczywiście bezpiecznym wyjściem? Jakie pułapki mogą czyhać na frankowiczów podczas negocjacji? I co zrobić, aby skutecznie zabezpieczyć swoje interesy? Ten artykuł odpowiada na te pytania, analizując mechanizmy ugód oraz strategie pozwalające uniknąć najczęstszych błędów.

Mechanizmy ugód frankowych w świetle ewolucji prawnej

Ugody frankowe powstały jako odpowiedź na narastający problem kredytów walutowych oraz lawinę pozwów składanych przez niezadowolonych klientów. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) w 2020 roku zaproponowała ramy programów ugodowych, których celem było szybkie i bezpieczne zakończenie sporów na linii bank–kredytobiorca. Początkowo banki oferowały przewalutowanie zadłużenia według kursu NBP z dnia zawarcia umowy lub jej spłaty, jednak stosowanie stawek WIBOR zamiast pierwotnego LIBOR powodowało wzrost realnego zadłużenia nawet o kilkadziesiąt procent względem oczekiwań klientów.

Z biegiem czasu oferty ulegały modyfikacjom, między innymi dzięki interwencjom Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). W efekcie pojawiły się propozycje z niższym oprocentowaniem stałym oraz korzystniejszymi mechanizmami wyrównawczymi, aczkolwiek dostępne głównie dla wybranych grup kredytobiorców. Ewolucja ta pokazuje, że ugody frankowe są dynamicznym narzędziem negocjacji, ale wymagają dokładnej analizy przed podpisaniem.

Geneza programów ugodowych

Programy ugodowe zainicjowane przez KNF miały przede wszystkim zapobiec przeciążeniu wymiaru sprawiedliwości oraz ograniczyć straty banków. Ich założeniem było umożliwienie klientom korzystnego przewalutowania kredytu na złotówki przy jednoczesnym wyeliminowaniu niedozwolonych klauzul abuzywnych. Pierwsze propozycje były jednak krytykowane za nadmierne obciążenie konsumentów oprocentowaniem WIBOR i niedostateczne umorzenia kapitału.

Struktura typowej ugody pozasądowej

Typowa ugoda pozasądowa składa się z trzech podstawowych elementów. Po pierwsze jest to waloryzacja salda – przeliczenie pozostałego zadłużenia na złotówki według kursu średniego NBP bez uwzględnienia spreadu walutowego, co eliminuje dodatkowe koszty przewalutowania. Po drugie zastosowanie znajduje nowe oprocentowanie – często stała stopa procentowa przez określony czas (np. 2-3% przez kilka lat), która następnie przechodzi w zmienne oprocentowanie bazujące na WIBOR plus marża banku. Po trzecie mechanizm wyrównawczy polegający na jednorazowym umorzeniu części kapitału (zwykle od 10 do 25%) w zamian za rezygnację ze wszelkich dalszych roszczeń wobec banku.

Dla przykładu kredyt o wartości początkowej 300 000 CHF udzielony w 2010 roku po kilkunastu latach spłaty może być przeliczony według aktualnego kursu NBP (np. 4,50 zł) co oznacza saldo ok. 900 000 zł. Ugoda natomiast może obniżyć to zobowiązanie do około 750 000 zł poprzez zastosowanie umorzenia kapitału i korektę oprocentowania. Takie rozwiązanie wydaje się atrakcyjne na pierwszy rzut oka, ale kryją się za nim także potencjalne zagrożenia.

Ukryte koszty ugód pozasądowych

Pomimo pozornych korzyści ugody frankowe niosą ze sobą istotne ryzyka finansowe i prawne, które często są pomijane w komunikatach banków. Szczególnie istotne są kwestie związane z podatkami oraz ograniczeniami prawnymi wynikającymi z podpisania umowy o ugodę.

Pułapka podatkowa

Jedną z najważniejszych pułapek jest obowiązek zapłaty podatku dochodowego od umorzonej części kapitału kredytu. Zgodnie z interpretacjami Ministerstwa Finansów umorzenie długu traktowane jest jako przychód podlegający opodatkowaniu PIT-em według skali podatkowej lub stawki liniowej. Oznacza to, że jeśli w ramach ugody zostanie umorzona kwota np. 150 000 zł, to od tej sumy należy uiścić podatek dochodowy, który może sięgać nawet kilkudziesięciu procent wartości umorzenia.

Dla porównania wyroki unieważniające umowę kredytową zwalniają z tego obowiązku podatkowego – w tym przypadku klient odzyskuje nadpłaty bez konieczności płacenia PIT-u od kwoty zwróconej przez bank. Różnica ta ma kluczowe znaczenie dla ostatecznej kalkulacji korzyści płynących z wyboru między drogą sądową a zawarciem ugody pozasądowej.

Ograniczenia prawne

Zawarcie ugody pozasądowej zwykle oznacza rezygnację z dochodzenia dalszych roszczeń wobec banku. Kredytobiorca traci prawo do ubiegania się o zwrot nadpłaconych odsetek oraz możliwości kwestionowania klauzul abuzywnych zawartych w pierwotnej umowie kredytowej. Ponadto wiele ugód zawiera zapisy skracające okres przedawnienia roszczeń – z dziesięciu do trzech lat.

Taka praktyka jest szczególnie ryzykowna w kontekście orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) planowanych na 2025 rok dotyczących przedawnienia roszczeń frankowiczów. Może ona bowiem uniemożliwić późniejsze dochodzenie odszkodowań nawet w przypadku zmiany interpretacji prawa lub nowych korzystnych wyroków sądowych.

Strategie negocjacyjne w 2025 roku

Sposób prowadzenia negocjacji oraz etap postępowania sądowego mają kluczowy wpływ na warunki proponowanych ugód francowych. Z doświadczeń kancelarii specjalizujących się w sprawach frankowych wynika, że im bardziej zaawansowany proces sądowy, tym korzystniejsze stają się oferty banków.

Etapy procesu sądowego a możliwości ugody

Na etapie przed wszczęciem procesu banki zazwyczaj oferują niskie umorzenia (ok. 10-15%) i wymagają pełnej rezygnacji ze wszelkich roszczeń wobec nich. Po uzyskaniu wyroku korzystnego dla klienta pierwszej instancji propozycje mogą wzrosnąć nawet do 40% umorzenia wraz ze zwrotem części nadpłat odsetek.

Dalsza apelacja często skutkuje ofertami obejmującymi ponad połowę kwoty zadłużenia jako umorzenie oraz możliwością negocjowania innych warunków spłaty. Przykład praktyczny pokazuje sytuację klienta PKO BP – oferta przedprocesowa wynosiła około 50 tys. zł umorzenia przy saldzie przekraczającym kilkaset tysięcy złotych, podczas gdy po pierwszym wyroku bank zgodził się na umorzenie ponad trzykrotnie wyższej kwoty wraz ze zwrotem znaczącej części nadpłat.

Techniki negocjacyjne

Aby skutecznie negocjować warunki ugody frankowej w 2025 roku warto zastosować następujące metody:

Pierwszym krokiem jest dokładna analiza BATNA (Best Alternative to Negotiated Agreement) – czyli najlepszej alternatywy do osiągnięcia porozumienia, jaką jest zwykle wynik procesu sądowego lub inna forma restrukturyzacji zadłużenia. Pozwala to ocenić realną wartość oferty banku i nie zgadzać się na niekorzystne warunki tylko po to, by szybko zakończyć sprawę.

Kolejnym elementem jest skrupulatna kontrola dokumentacji – analiza zapisów dotyczących podatków od umorzeń, klauzul skracających przedawnienie oraz innych postanowień ograniczających prawa konsumenta.

Niezwykle istotna jest również gra na czas – wykorzystanie ustawowego terminu na odpowiedź (najczęściej 14 dni) do konsultacji oferty ze specjalistami i ewentualnego przygotowania kontroferty lub dalszych negocjacji.

Dodatkowo warto powoływać się na precedensy i wyniki podobnych spraw prowadzonych przez inne kancelarie wobec danego banku – takie argumenty zwiększają pozycję negocjacyjną frankowicza.

Perspektywy na lata 2025-2026

Nadchodzące miesiące zapowiadają istotne zmiany legislacyjne i orzecznicze wpływające zarówno na strategie banków jak i klientów posiadających kredyty we frankach szwajcarskich.

Wpływ oczekiwanych zmian prawnych

W III kwartale 2025 roku spodziewane jest orzeczenie TSUE dotyczące kwestii przedawnienia roszczeń frankowiczów. Może ono znacząco ograniczyć możliwość dochodzenia roszczeń przez banki po upływie trzech lat od ostatniej spłaty raty kredytu, co zwiększy presję instytucji finansowych na zawieranie korzystniejszych dla nich ugód już teraz.

Dodatkowo planowana nowelizacja ustawy frankowej ma wprowadzić obowiązek mediacji jako etapu obligatoryjnego przed skierowaniem sprawy do sądu cywilnego. To wydłuży cały proces o pół roku lub więcej, co może zachęcić część klientów do skorzystania z szybszych rozwiązań polubownych.

Wreszcie dyrektywa UE CCD II nakładająca wymogi oceny zdolności kredytowej w walucie krajowej będzie miała wpływ na masowe przewalutowania i nowe standardy udzielania kredytów hipotecznych już od początku 2026 roku.

Scenariusze dla frankowiczów

Biorąc pod uwagę dynamikę rynku i przepisy można wyróżnić trzy główne scenariusze rozwoju sytuacji:

Pierwszy – optymistyczny: presja TSUE wymusi na bankach znaczne ustępstwa obejm