Wyroki w sprawach frankowych 2025 – kluczowe statystyki i przełomowe zmiany w apelacjach

Anna od lat zmagała się z kredytem frankowym, którego zmieniające się raty powodowały poważne problemy finansowe. Dzięki postępowaniu sądowemu i korzystnym wyrokom udało jej się unieważnić klauzule walutowe i odzyskać stabilność budżetu domowego. Jej sytuacja nie jest wyjątkiem – tysiące Polaków toczą podobne batalie przed sądami. Warto zatem przyjrzeć się bliżej statystykom oraz dynamice wyroków w sprawach frankowych, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju orzecznictwa i praktyk bankowych.

Ewolucja postępowań frankowych: od pierwszej do drugiej instancji

Wyroki w sprawach frankowych stały się jednym z najważniejszych tematów polskiego wymiaru sprawiedliwości. W ostatnich latach liczba pozwów dotyczących kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego wzrosła lawinowo. W samym 2023 roku do sądów I instancji wpłynęło ponad 90 tysięcy nowych spraw, co oznacza wzrost o niemal 38% względem poprzedniego roku. Dominującą większość stanowiły przypadki związane właśnie z CHF.

W drugiej instancji sytuacja również dynamicznie się rozwija – do sądów apelacyjnych trafiło blisko 34 tysiące spraw, co świadczy o tym, że wiele postępowań jest kontynuowanych przez banki lub konsumentów na dalszym etapie. To wydłuża czas rozstrzygnięcia i generuje dodatkowe koszty oraz obciążenia dla wymiaru sprawiedliwości.

Statystyki wpływu spraw do sądów

W początkowym okresie walki o prawa frankowiczów, między rokiem 2017 a 2019, liczba wpływających pozwów utrzymywała się na relatywnie niskim poziomie kilku tysięcy rocznie. Przełom nastąpił po wydaniu kluczowego wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Dziubak (2019), który potwierdził możliwość unieważniania nieuczciwych klauzul walutowych. Od tego czasu liczba nowych pozwów gwałtownie wzrosła – tylko w roku 2020 było ich już ponad 37 tysięcy.

Obecnie największym skupiskiem spraw jest Warszawa, gdzie do Sądu Apelacyjnego trafiło prawie dziewięć tysięcy apelacji frankowych. Jednak inne regiony Polski również notują znaczny wzrost liczby postępowań, co wskazuje na ogólnokrajowy charakter problemu.

Czas trwania postępowań

Średni czas oczekiwania na wyrok w pierwszej instancji wynosi od półtora do czterech lat. W Warszawie jednak ze względu na historyczne nagromadzenie spraw terminy potrafią sięgać nawet pięciu lat. W przypadku postępowań apelacyjnych czas ten jest krótszy – przeciętnie trwa od jednego do dwóch lat, choć w niektórych ośrodkach może wydłużyć się do trzech lat ze względu na natężenie pracy sędziów.

Przykładowo Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wykazał znaczną poprawę efektywności – w 2023 roku zapadło tam około dziewięciu i pół tysiąca wyroków frankowych, co świadczy o sukcesach specjalizacji wydziałów oraz usprawnieniu procedur.

Mechanizmy postępowania apelacyjnego

Postępowanie apelacyjne to etap odwoławczy mający na celu kontrolę legalności i prawidłowości rozstrzygnięcia wydanego przez sąd pierwszej instancji. Nie polega ono na ponownym rozpatrywaniu całej sprawy, a jedynie na analizie ewentualnych błędów proceduralnych lub prawnych.

Procedura i koszty

Złożenie apelacji jest możliwe w terminie czternastu dni od doręczenia uzasadnienia wyroku pierwszej instancji. Najpierw jednak musi nastąpić wniosek o sporządzenie uzasadnienia, składany w ciągu siedmiu dni od ogłoszenia orzeczenia. Koszt wniesienia apelacji dla konsumenta nie przekracza zazwyczaj tysiąca złotych, natomiast bank ponosi opłatę równą pięciu procentom wartości przedmiotu sporu.

Dla instytucji finansowych oznacza to często wysokie koszty dochodzenia swoich racji – średnio około trzydziestu pięciu tysięcy złotych na jedną sprawę uwzględniając opłaty i honoraria pełnomocników. Mimo to banki niemal zawsze decydują się na ten krok, starając się opóźnić wykonanie korzystnych dla frankowiczów wyroków.

Strategie stron

Banki składają apelacje praktycznie we wszystkich przegranych procesach pierwszej instancji – ponad dziewięćdziesiąt dziewięć procent przypadków. Ich celem jest przede wszystkim odwleczenie wykonania orzeczenia oraz próba utrzymania status quo umowy kredytowej. Natomiast konsumenci rzadziej decydują się na odwołanie – zwykle wtedy, gdy wyrok nie uwzględnia wszystkich ich roszczeń lub gdy kwestionuje mechanizmy indeksacji rat.

Regionalne zróżnicowanie orzecznictwa

Zróżnicowanie orzecznictwa jest widoczne zarówno pod względem liczby prowadzonych postępowań, jak i charakteru zapadających wyroków. Niektóre regiony wykazują szczególnie dynamiczny wzrost liczby spraw frankowych po zmianach legislacyjnych dotyczących właściwości miejscowej sądów.

„Gorące punkty” na mapie sądów

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu odnotował wzrost liczby pozwów aż o ponad pięćset procent w stosunku do poprzednich lat. Z kolei Warszawa zanotowała spadek nowych wpływających postępowań o około osiemnaście procent dzięki zmianom prawnym ograniczającym składanie pozwów tylko do właściwego miejscowo sądu zamieszkania powoda.

Również Gdańsk i Wrocław stały się ważnymi ośrodkami rozpatrywania tych sporów – ich orzecznictwo często wpływa na kształtowanie jednolitej linii interpretacyjnej dotyczącej kredytów frankowych.

Przykłady orzeczeń

Sąd Apelacyjny w Gdańsku utrzymał kilka kluczowych wyroków unieważniających umowy zawierające niedozwolone klauzule waloryzacyjne stosowane przez Deutsche Bank oraz BOŚ Bank. Podkreślono tam rażące naruszenia prawa konsumenckiego poprzez brak transparentności mechanizmów przeliczeniowych.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił apelację Santander Bank Polska S.A., uznając za niedopuszczalne praktyki ukrywania faktycznych marż i manipulowanie kursami walutowymi przy kalkulacji rat kredytu.

Sąd Najwyższy potwierdził z kolei dopuszczalność indeksacji kredytów do franka szwajcarskiego jako takiej, ale zdecydowanie potępił stosowanie nieuczciwych stawek marży narzuconych klientom banku[9]. To orzeczenie ma istotne znaczenie dla dalszego kształtu sporów frankowych.

Wpływ zmian legislacyjnych na statystyki

Z początkiem kwietnia 2023 roku weszła w życie reforma ograniczająca możliwość składania pozwów tylko do sądów właściwych dla miejsca zamieszkania powoda. Zmiana ta miała na celu rozładowanie przeciążenia warszawskich jednostek wymiaru sprawiedliwości i skierowanie ruchu procesowego do mniejszych ośrodków regionalnych.

Reforma właściwości miejscowej

Dzięki temu Sąd Okręgowy w Warszawie odnotował spadek nowych spraw o blisko osiemnaście procent, natomiast np. Lublin zanotował wzrost aż o niemal trzysta procent nowo wszczętych postępowań frankowych[2]. To istotnie wpłynęło na statystyki oraz dynamikę rozpatrywania tego typu procesów.

Specjalizacja wydziałów

Wprowadzenie specjalistycznych wydziałów ds. kredytów frankowych przyniosło zauważalną poprawę efektywności pracy sądowej. Na przykład średni czas rozpatrzenia sprawy w Sądzie Okręgowym w Suwałkach skrócił się do zaledwie 216 dni wobec ponad trzyletnich terminów obowiązujących wcześniej w stolicy kraju.

Tego typu specjalizacja umożliwia szybsze prowadzenie rozpraw również na poziomie apelacyjnym – czas oczekiwania skrócił się tam do sześciu–dziewięciu miesięcy w niektórych regionalnych jednostkach[8][13].

Perspektywy na przyszłość

Statystyki wskazują jednoznacznie: mimo ogromnej liczby pozytywnych wyroków dla frankowiczów (blisko dziewięćdziesiąt siedem procent korzystnych rozstrzygnięć I instancji) procesy nadal trwają długo ze względu na masowe składanie apelacji przez banki (ponad dziewięćdziesiąt trzy procent przegranych procesów jest podważanych).

Trendy w orzecznictwie

Sądy II instancji utrzymują większość korzystnych dla konsumentów orzeczeń – ponad osiemdziesiąt procent unieważnień umowy lub usunięcia abuzywnych klauzul zostaje podtrzymane[10][14]. Wyjątkiem pozostają sytuacje dotyczące jedynie zwrotu nadpłat, gdzie banki częściej odnoszą sukcesy podczas apelacji[15].

Wyzwania systemowe

Nadal głównym problemem pozostaje przeciążenie wymiaru sprawiedliwości – tylko w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie czeka obecnie około dwanaście tysięcy nierozpatrzonych postępowań frankowych, co przekłada się na wieloletni czas oczekiwania nawet przy zachowaniu aktualnego tempa pracy sędziów.

Aby temu zaradzić proponowane są rozwiązania takie jak obowiązkowa mediacja przed skierowaniem sprawy do kolejnej instancji czy wykorzystanie sztucznej inteligencji do automatycznej analizy dokumentacji procesowej i selekcji materiału dowodowego[4][8].

Podsumowanie: Droga ku lepszej ochronie konsumenta

Wyroki w sprawach frankowych pokazują coraz większą świadomość prawną polskich kredytobiorców oraz determinację wymiaru sprawiedliwości w ochronie ich praw wobec nieuczciwych praktyk bankowych. Choć procesy bywają długotrwałe i kosztowne, każda korzystna decyzja przyczynia się do zmiany standardów rynkowych oraz inspiruje kolejne osoby do walki o swoje prawa.

Z tego powodu istotne jest aktywne poszukiwanie informacji oraz korzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej już na etapie przygotowania pozwu czy apelacji. Tylko świadome działania mogą zapewnić skuteczną ochronę interesu konsumenta i wpłynąć pozytywnie na przyszłość rynku kredytowego w Polsce.