Wykreślenie hipoteki staje się kluczowym krokiem dla tysięcy Polaków, którzy wygrali sprawy przeciwko bankom w kwestii kredytów frankowych. Sądy coraz częściej orzekają na korzyść kredytobiorców, uznając umowy za nieważne od samego początku. Jednak samo uzyskanie korzystnego wyroku to dopiero połowa sukcesu.
Co dzieje się po wygranej sprawie frankowej? Wielu kredytobiorców staje przed wyzwaniem prawidłowego rozliczenia się z bankiem oraz usunięcia zabezpieczenia, jakim była hipoteka. Proces ten wymaga złożenia odpowiedniego wniosku o wykreślenie hipoteki oraz uiszczenia opłaty za wykreślenie hipoteki, która wynosi 100 PLN. Dodatkowo, cała procedura może trwać od 1 do nawet 8 miesięcy, w zależności od obciążenia danego sądu.
W niniejszym przewodniku przedstawimy krok po kroku, jak prawidłowo przeprowadzić proces wykreślenia hipoteki. Niezależnie od tego, czy dysponujesz już listem mazalnym od banku, czy też opierasz się wyłącznie na prawomocnym wyroku sądu, znajdziesz tutaj wszystkie niezbędne informacje, aby skutecznie zakończyć swoją frankową sprawę.
Czym jest hipoteka i co zmienia unieważnienie kredytu?
Hipoteka stanowi kluczowy element w procesie kredytowania nieruchomości, a jej prawidłowe wykreślenie po frankowym wyroku wymaga zrozumienia prawnych mechanizmów. Przyjrzyjmy się bliżej, czym dokładnie jest hipoteka i jakie konsekwencje niesie unieważnienie umowy kredytowej.
Definicja hipoteki i jej rola
Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane na nieruchomości w celu zabezpieczenia wierzytelności, najczęściej spłaty kredytu. Powstaje ona w momencie dokonania wpisu w księdze wieczystej właściwej dla konkretnej nieruchomości. W praktyce hipoteka działa jako zabezpieczenie dla banku, dając mu możliwość dochodzenia swoich roszczeń w sytuacji, gdy kredytobiorca przestanie spłacać raty kredytowe.
Należy jednak podkreślić, że hipoteka nie zmienia właściciela domu czy mieszkania. Mimo to, pozwala bankowi na dochodzenie swoich praw niezależnie od tego, czyją własnością jest dana nieruchomość, co często powoduje komplikacje przy próbie sprzedaży obciążonej hipoteką nieruchomości. W przypadku kredytów frankowych, hipoteka miała zabezpieczać roszczenia wynikające z umowy kredytowej.
Warto zaznaczyć, że hipoteka ma charakter akcesoryjny, co oznacza, że istnieje tylko tak długo, jak istnieje dług, który zabezpiecza. Gdy kredyt zostanie całkowicie spłacony lub sąd uzna umowę kredytową za nieważną, hipoteka traci swoją podstawę prawną.
Jak unieważnienie kredytu wpływa na hipotekę
Unieważnienie umowy kredytu frankowego całkowicie zmienia sytuację prawną hipoteki. Zgodnie z zasadą, że umowa uznana za nieważną traktowana jest, jakby nigdy nie została zawarta. W konsekwencji, prawomocny wyrok sądu stwierdzający nieważność kredytu frankowego stanowi podstawę do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej.
Skutkiem takiego wyroku jest obowiązek wzajemnego zwrotu wszystkiego, co strony od siebie otrzymały – kredytobiorca zwraca otrzymaną kwotę kredytu, a bank wszystkie pobrane świadczenia związane z umową (raty, odsetki, prowizje).
Prawomocne orzeczenie sądu powoduje, że w przypadku uznania umowy za nieważną, nie ma podstaw do dalszego obciążania nieruchomości hipoteką. Dzieje się tak dlatego, że hipoteka zabezpiecza dług, który zgodnie z wyrokiem sądu nie istnieje. W tym momencie hipoteka staje się bezprzedmiotowa i niewykonalna.
Warto podkreślić, że unieważnienie umowy kredytu, z punktu widzenia kwestii hipoteki, jest najlepszym możliwym rozwiązaniem. Powoduje ono całkowite „uwolnienie” się zarówno od kredytu, jak i hipoteki. Należy jednak pamiętać, że samo unieważnienie kredytu nie powoduje automatycznego wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej. Konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku.
Zarządzenie o wykreśleniu hipoteki z księgi wieczystej ostatecznie „uwalnia” nieruchomość od hipoteki. Od tego momentu możliwa jest bezobciążeniowa sprzedaż nieruchomości lub ustanowienie nowego zabezpieczenia, na przykład dla kolejnego kredytu.
Jak przygotować się do wykreślenia hipoteki?
Po uzyskaniu prawomocnego wyroku w sprawie frankowej przychodzi czas na praktyczne działania – wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Procedura ta może wydawać się skomplikowana, jednak przy odpowiednim przygotowaniu jest całkiem prosta. Przyjrzyjmy się, jak krok po kroku przygotować się do tego procesu.
Wniosek o wykreślenie hipoteki – kiedy i gdzie złożyć
Proces wykreślenia hipoteki można rozpocząć dopiero po uzyskaniu prawomocnego wyroku unieważniającego umowę kredytową. Prawomocność wyroku oznacza, że strony nie mogą już wnieść apelacji, a decyzja sądu jest ostateczna. W przypadku gdy frankowicz dysponuje już takim orzeczeniem, może przystąpić do kolejnych kroków.
Wniosek o wykreślenie hipoteki należy złożyć w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego właściwego dla położenia nieruchomości. Dokument można złożyć osobiście w biurze podawczym sądu lub wysłać pocztą tradycyjną na adres właściwego sądu wieczystoksięgowego.
Do poprawnego złożenia wniosku niezbędny jest urzędowy formularz KW-WPIS, dostępny zarówno w siedzibie sądu, jak i na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Warto przygotować dwie kopie dokumentu – jedna pozostaje w sądzie, druga stanowi potwierdzenie złożenia. Należy pamiętać, że wniosek musi być podpisany przez wszystkich współwłaścicieli wpisanych w księdze wieczystej.
Opłata za wykreślenie hipoteki – ile wynosi i jak ją uiścić
Opłata za wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej jest stała i wynosi 100 zł. Jest to kwota niezależna od wartości nieruchomości czy wysokości kredytu. Opłatę sądową można uiścić na kilka sposobów:
- przelewem bankowym na rachunek właściwego sądu (z podaniem numeru księgi wieczystej)
- wpłatą gotówkową bezpośrednio w kasie sądu
- zakupem elektronicznych znaków opłaty sądowej online (https://oplaty.ms.gov.pl/) lub w kasie sądu
Do wniosku o wykreślenie hipoteki należy koniecznie dołączyć potwierdzenie dokonania opłaty. Brak dowodu uiszczenia opłaty może skutkować odrzuceniem wniosku przez sąd.
Ponadto, jeżeli sytuacja finansowa nie pozwala na uiszczenie opłaty, istnieje możliwość złożenia wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych. W takiej sytuacji sąd rozpatruje zasadność zwolnienia indywidualnie.
Dwie ścieżki wykreślenia hipoteki: z listem mazalnym i bez
Po prawomocnym wyroku unieważniającym umowę kredytu frankowego mamy dwie możliwe ścieżki wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej. Pierwsza wymaga uzyskania listu mazalnego od banku, druga opiera się bezpośrednio na prawomocnym wyroku sądu. Każda z nich ma swoje specyficzne wymogi i procedury.
Jak uzyskać list mazalny od banku
List mazalny (zwany również kwitem mazalnym) to pisemne oświadczenie banku, w którym wierzyciel potwierdza, że zobowiązanie zostało w całości spłacone i wyraża zgodę na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Dokument ten należy dołączyć do wniosku KW-WPIS, składanego w sądzie wieczystoksięgowym.
Aby uzyskać list mazalny, należy złożyć pisemny wniosek do banku. Może to zrobić wyłącznie właściciel nieruchomości widniejący w dziale II księgi wieczystej. Wniosek powinien zawierać:
- prośbę o wykreślenie hipoteki
- numer księgi wieczystej
- numer umowy kredytowej
- sposób przekazania dokumentu
Bank zwykle wydaje list mazalny w ciągu 2-3 tygodni. Niektóre instytucje wystawiają go automatycznie po zaksięgowaniu ostatniej raty lub unieważnieniu umowy.
Wykreślenie hipoteki na podstawie prawomocnego wyroku
Jeżeli posiadamy prawomocny wyrok stwierdzający nieważność umowy kredytowej, możemy wykreślić hipotekę bez listu mazalnego. Sąd wieczystoksięgowy jest związany prawomocnym wyrokiem innego sądu. Zamiast listu mazalnego do wniosku KW-WPIS dołączamy wtedy odpis wyroku z klauzulą prawomocności.
Istotne jest, aby w sentencji wyroku sąd jednoznacznie stwierdził nieważność umowy kredytu. Wykreślenie hipoteki na tej podstawie możliwe jest dzięki temu, że hipoteka ma charakter akcesoryjny wobec długu – jeśli nie ma umowy kredytu, nie może istnieć jej zabezpieczenie.
Co zrobić, gdy bank odmawia wydania listu
Bank nie może bezpodstawnie odmówić wydania listu mazalnego po całkowitej spłacie zobowiązania lub unieważnieniu umowy kredytowej. Jednakże, jeśli instytucja odmawia, pozostają następujące opcje:
- Ponowne złożenie wniosku o wydanie listu mazalnego
- Złożenie wniosku o wykreślenie hipoteki z załączonym prawomocnym wyrokiem
- W ostateczności, złożenie pozwu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym
W większości przypadków frankowicze po uzyskaniu prawomocnego wyroku otrzymują jednak list mazalny bez zbędnych utrudnień.
Jak poprawnie wypełnić wniosek KW-WPIS?
Prawidłowe wypełnienie formularza KW-WPIS stanowi kluczowy krok w procesie usunięcia obciążenia hipotecznego z nieruchomości po wygranej sprawie frankowej. Formularz ten wymaga staranności i precyzji – źle wypełniony wniosek może zostać odrzucony przez sąd.
Najważniejsze pola formularza
Formularz KW-WPIS należy wypełnić drukowanymi literami, bez skreśleń i poprawek. Na pierwszej stronie wskazujemy:
- Nazwę sądu rejonowego prowadzącego księgę wieczystą
- Numer wydziału ksiąg wieczystych
- Numer księgi wieczystej nieruchomości
Na drugiej stronie zaznaczamy „X” przy opcji „Wpis prawa, ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością, roszczenia lub hipoteki”. W polu nr 7 wpisujemy wniosek o wykreślenie hipoteki, określając jej rodzaj (umowna/kaucyjna), kwotę oraz nazwę wierzyciela (banku).
Na kolejnych stronach podajemy dane wnioskodawcy (właściciela nieruchomości), przekreślając wyrazy „uczestnika postępowania”. W polach 9-17 wpisujemy dane osobowe, a w rubryce „miejsce zamieszkania” adres zameldowania. W przypadku kilku współwłaścicieli, każdy z nich musi być wymieniony w formularzu.
Załączniki wymagane do wniosku
Do wniosku o wykreślenie hipoteki należy obowiązkowo dołączyć:
- List mazalny (oświadczenie banku o zgodzie na wykreślenie hipoteki) lub prawomocny wyrok sądu unieważniający umowę kredytową
- Dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 100 zł
- Dokumenty potwierdzające umocowanie osób podpisanych pod zgodą banku (w niektórych sądach)
Wszystkie niewypełnione pola formularza należy przekreślić. Na końcu wniosku trzeba wpisać datę i złożyć własnoręczny podpis.
Gdzie i jak złożyć dokumenty
Wniosek wraz z załącznikami składamy w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego właściwego dla położenia nieruchomości. Można to zrobić:
- Osobiście w biurze podawczym sądu
- Listownie, wysyłając dokumenty pocztą na adres sądu
Warto przygotować dwa egzemplarze wniosku – jeden zostaje w sądzie, drugi, po opatrzeniu pieczęcią, stanowi potwierdzenie złożenia.
Opłatę za wykreślenie hipoteki można uiścić przelewem na rachunek bankowy sądu (z podaniem numeru księgi wieczystej w tytule), w kasie sądu lub za pomocą e-znaków sądowych dostępnych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Wnioski
Podsumowując, wykreślenie hipoteki po wygranej sprawie frankowej stanowi ostatni, lecz niezwykle istotny krok w całym procesie. Przede wszystkim należy pamiętać, że sam prawomocny wyrok nie powoduje automatycznego usunięcia zabezpieczenia z księgi wieczystej. Dlatego też konieczne jest podjęcie konkretnych działań, które opisaliśmy w niniejszym przewodniku.
Bez wątpienia, przed rozpoczęciem procedury warto upewnić się, że dysponujemy wszystkimi niezbędnymi dokumentami – prawomocnym wyrokiem sądu lub listem mazalnym. Następnie prawidłowo wypełniony formularz KW-WPIS wraz z załącznikami należy złożyć w odpowiednim wydziale ksiąg wieczystych. Warto przy tym pamiętać o uiszczeniu opłaty w wysokości 100 złotych.
Wbrew pozorom, cały proces nie jest szczególnie skomplikowany, choć faktycznie wymaga cierpliwości. Czas oczekiwania na wykreślenie hipoteki może wynosić od jednego do nawet ośmiu miesięcy, w zależności od obciążenia danego sądu. Jednakże efekt końcowy – całkowite uwolnienie nieruchomości od obciążenia hipotecznego – z pewnością wart jest tego oczekiwania.
Ostatecznie, prawidłowe przeprowadzenie procedury wykreślenia hipoteki zamyka definitywnie historię kredytu frankowego i pozwala na pełne korzystanie z praw własności do nieruchomości. Dzięki temu kredytobiorcy mogą wreszcie odetchnąć z ulgą i cieszyć się swoją wygraną w sporze z bankiem.
