| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznacza unieważnienie umowy kredytu CHF? | Unieważnienie oznacza, że umowa jest traktowana jak nigdy nie zawarta, co skutkuje wzajemnym zwrotem wpłat i kapitału. |
| Jak przebiega proces sądowy przy unieważnianiu kredytu frankowego? | Proces obejmuje przygotowanie dokumentów, złożenie pozwu, postępowanie w sądzie I instancji oraz ewentualną apelację banku. |
| Czy można odzyskać pieniądze po spłaceniu kredytu frankowego? | Tak, nawet po całkowitej spłacie umowy kredytowej można ubiegać się o zwrot nadpłat wraz z odsetkami. |
Masz kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego? Unieważnienie umowy kredytu – jak wygląda proces, który może uwolnić Cię od nieuczciwego zobowiązania? W 2025 roku polskie sądy nadal masowo unieważniają umowy kredytów frankowych, przynosząc frankowiczom historyczne zwycięstwa. Statystyki Komisji Nadzoru Finansowego wskazują, że banki zwróciły już klientom między 24 a 30 miliardów złotych, przy średniej nadpłacie na poziomie 150–190 tysięcy złotych na osobę. Jednak sam wyrok to dopiero początek nowej rzeczywistości prawnej i finansowej. Co konkretnie zmienia się w życiu kredytobiorcy po uzyskaniu korzystnego orzeczenia? Jak wyglądają rozliczenia z bankiem? I dlaczego nawet osoby, które dawno spłaciły kredyt, nadal mogą odzyskać dziesiątki tysięcy złotych?
Mechanizm unieważnienia umowy kredytu frankowego
Unieważnienie umowy kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego oznacza, że sąd uznaje ją za nieważną od samego początku – tak, jakby nigdy nie została zawarta. Skutkuje to dwukierunkowym obowiązkiem rozliczeń: bank musi zwrócić wszystkie wpłacone raty (kapitał, odsetki, prowizje) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, które obecnie wynoszą 11,25% rocznie. Kredytobiorca zobowiązany jest oddać jedynie pierwotnie otrzymany kapitał, bez odsetek czy marż.
Przykładowo, jeśli klient zaciągnął kredyt na 500 000 zł i spłacił łącznie 700 000 zł, bank musi zwrócić nadpłatę w wysokości 200 000 zł plus odsetki naliczane od momentu złożenia pozwu. Jednocześnie saldo zadłużenia – często przekraczające milion złotych ze względu na wahania kursu franka – zostaje anulowane.
Kluczowe orzeczenia kształtujące praktykę
Rewolucję w sprawach frankowych zapoczątkowała uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2024 roku, która utrwaliła tzw. teorię dwóch kondykcji. Według tego stanowiska: niedozwolone klauzule walutowe nie mogą być zastąpione przepisami prawa; bank nie ma prawa do wynagrodzenia za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy; przedawnienie roszczeń banku zaczyna biec dopiero od momentu zakwestionowania umowy przez kredytobiorcę. Ta teoria zapewnia silną ochronę praw konsumentów i stanowi fundament dla procesu sądowego przy unieważnianiu kredytu frankowego w Polsce.
Proces sądowy krok po kroku
Etap I – Przygotowanie dokumentacji
Walka prawna rozpoczyna się od zebrania kompletnej dokumentacji: umowy kredytowej, aneksów, harmonogramów spłat oraz zaświadczenia o historii transakcji. Eksperci analizują obecność klauzul abuzywnych, takich jak jednostronne określanie kursu waluty, brak symulacji ryzyka walutowego czy niedozwolone prowizje. Te elementy są podstawą do wykazania nieważności umowy.
Etap II – Pozew i postępowanie sądowe
Po złożeniu pozwu w sądzie okręgowym (I instancja) kredytobiorca może wnioskować o zawieszenie spłaty rat do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia. W ponad 97% przypadków sądy pozytywnie rozpatrują te wnioski. Proces trwa średnio od 12 do 18 miesięcy. Przykładowy wyrok z kwietnia 2025 roku przeciwko Bankowi Millennium przewidywał zwrot prawie pół miliona złotych wraz z kosztami procesu.
Etap III – Apelacja i rozstrzygnięcie ostateczne
Banki bardzo często odwołują się od niekorzystnych wyroków – robią to w około 89% przypadków, co wydłuża czas postępowania o kolejne miesiące. Jednak sądy apelacyjne podtrzymują aż 93% orzeczeń pierwszej instancji. Przełomem było postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z czerwca 2025 roku, które oddaliło niemal pięćdziesiąt apelacji banków jednocześnie ze względu na ich sprzeczność z zasadami ochrony konsumenta.
Rozliczenia z bankiem po wyroku
Obowiązek wzajemnego zwrotu świadczeń
Unieważnienie umowy uruchamia mechanizm wzajemnego potrącenia roszczeń: bank musi zwrócić wszystkie wpłacone raty oraz naliczone odsetki ustawowe za opóźnienie, natomiast klient oddaje jedynie otrzymany kapitał bez dodatkowych kosztów. Przykład praktyczny pokazuje sytuację, gdy wypłacony kapitał wyniósł 400 000 zł a wpłacone raty przekroczyły tę kwotę o ponad 150 tys. zł plus odsetki – wtedy klient otrzymuje zwrot znacznej sumy pieniędzy.
Instytucja zatrzymania
Sądy coraz częściej dopuszczają możliwość zatrzymania środków przez bank do momentu uregulowania przez klienta obowiązku oddania kapitału lub ustalenia warunków jego spłaty. Prawo banku do zatrzymania środków chroni go przed wypłatą nadpłat bez zabezpieczeń i minimalizuje ryzyko nadużyć ze strony klientów.
Wygaśnięcie zabezpieczeń
Po prawomocnym wyroku hipoteka ustanowiona na nieruchomości traci moc prawną zazwyczaj w ciągu dwóch tygodni. Bank ma obowiązek wystawienia tzw. listu mazalnego umożliwiającego wykreślenie wpisu hipotecznego z księgi wieczystej. Równocześnie wszystkie negatywne wpisy dotyczące danego kredytu w Biurze Informacji Kredytowej (BIK) muszą zostać usunięte lub poprawione zgodnie z wyrokiem.
Nowe zjawiska na rynku w 2025 roku
Spłacone kredyty – nowe pole bitwy
Zaskakującym trendem jest rosnąca liczba pozwów dotyczących unieważnienia już całkowicie spłaconych umów kredytowych. Według danych KNF blisko jedna czwarta pozwów dotyczy takich przypadków. Mechanizm rozliczeń pozostaje ten sam: bank zwraca wszystkie wpłaty wraz z naliczonymi odsetkami ustawowymi a klient oddaje tylko kapitał pierwotny. To otwiera możliwość odzyskania dużych kwot nawet po wielu latach od zakończenia zobowiązania.
Banki kontratakują – pozwy zbiorowe
Aby przeciwdziałać masowym unieważnieniom umów frankowych największe instytucje finansowe rozpoczęły w tym roku składanie zbiorowych pozwów przeciwko konsumentom o naruszenie dóbr osobistych i destabilizację rynku finansowego. Do czerwca 2025 r. wniesiono kilkanaście takich spraw jednak żadna nie zakończyła się sukcesem banków – sądy konsekwentnie podkreślają priorytet ochrony konsumenta i zasad uczciwości kontraktowej.
Psychologiczne i społeczne skutki unieważnień
Niezależne badania przeprowadzone na grupie ponad tysiąca frankowiczów potwierdzają pozytywne zmiany wynikające z korzystnych wyroków: aż 68% uczestników deklaruje znaczną poprawę stanu zdrowia psychicznego oraz redukcję stresu finansowego po uzyskaniu orzeczenia o unieważnieniu umowy. Ponadto wielu beneficjentów przeznaczyło odzyskane środki na spłatę innych zobowiązań lub inwestycje mieszkaniowe, co przyczynia się do stabilizacji ich sytuacji życiowej i ożywienia rynku nieruchomości.
Wyzwania na przyszłość
Mimo coraz korzystniejszych wyroków dla frankowiczów sektor finansowy stoi przed poważnymi problemami: przeciążenie wymiaru sprawiedliwości wydłuża czas oczekiwania na zakończenie spraw apelacyjnych nawet do ponad ośmiu miesięcy; mniejsze banki notują znaczne straty przekraczające kilkanaście procent ich kapitałów własnych; a społeczne zaufanie do systemu bankowego jest poważnie nadszarpnięte — według badań CBOS ponad połowa Polaków uważa, że banki świadomie wprowadzały klientów w błąd.
Unieważnienie umowy kredytu CHF to nie tylko formalny wyrok sądu — to początek nowej drogi dla wielu rodzin i jednostek poszukujących sprawiedliwości i stabilności finansowej. Wiedza o mechanizmach prawnych oraz świadome podejmowanie działań może pomóc odzyskać należne środki i odzyskać kontrolę nad własnym życiem ekonomicznym. Jeśli masz wątpliwości co do swojej umowy lub chcesz dowiedzieć się więcej o procesie unieważniania — skonsultuj się z profesjonalistami specjalizującymi się w prawie bankowym i konsumenckim.
